Recept: bananen-vijgenbrood

Wat is zoet, geurig, en een geweldige vervanger voor ontbijt/peperkoek? Juist ja, bananenbrood. Deze versie is gevuld met lekkere zoete vijgen. Neem bij voorkeur biologische, ongezwavelde vijgen.

Ingrediënten
- 140g volkoren speltmeel
- 120g gedroogde vijgen
- 1 el en 1/2 tl natriumbicarbonaat
- 2 rijpe bananen (in totaal ongeveer 200g)
- 1 el appelazijn
- eventueel gehakte wal- of pecannoten

Werkwijze
Prak de bananen in een kom tot een moes en meng er het speltmeel door. Snijd de topjes van de gedroogde vijgen en hak ze grof. Doe er kokend water en de halve tl natriumbicarbonaat over en laat wellen. Meng het dan door het meel mengsel en voeg er de natriumbicarbonaat en de appelazijn aan toe. Dit zal wat beginnen te schuimen, maar dat kan geen kwaad! Verwarm de oven voor op 175°C en vet een ijzeren vorm in of gebruik een siliconen bakvorm en stort er het deeg erin. Bestrooi eventueel met de noten. Bak 25-35 minuten, laat afkoelen, snijd in stukken en bewaar in de vriezer, tenzij je alles binnen één dag kunt opeten ;)
Smakelijk!

delicious!

Recept: Speltbrood met poolish

Ik ben niet zo'n fan van zakjes droge gist. Eén omdat ze naar mijn mening niet zo goed werken als verse gist en twee omdat er conserveermiddelen in zitten die ik het liefst zoveel mogelijk vermijd. Maar goed, ik had nog een zakje liggen dat bijna over datum zou zijn en weggooien vind ik ook zo'n zonde. Na wat snuffelen op Internet kwam ik op dit recept uit. Door de langere rijstijd is het toch net wat gezonder.

Ingrediënten - poolish
- 250g volkoren speltmeel
- 250g lauw water
- 1g droge gist

Ingrediënten - brood
- 250g volkoren speltmeel
- 1 zakje droge gist (ongeveer 7g)
- 80g water
- eventueel: 6g zout, 25ml olijfolie

Werkwijze
Meng de ingrediënten voor de poolish in een kom. Dek af met plasticfolie en laat 8 à 12 uur staan op kamertemperatuur.

Doe er dan de ingrediënten voor het brood zelf bij en meng alles goed. Haal het deeg uit de kom en kneed het tot een mooie bol. Leg het terug in een kom, doe er een vochtige theedoek over en laat minstens een uur rijzen. Na de eerste rijs kneed je het deeg weer. Vorm nu al een 'brood'vorm en stort het in een ovenbestendige (ronde) schaal. Maak met een scherp mes enkele diepe insnijdingen. Vet deze schaal in met olijfolie om plakken te voorkomen! (dit had ik niet gedaan: gevolg, ik kon er alleen maar plakken vanaf snijden zoals bij een ovenschotel) Laat wederom minstens een uur rijzen. Bak 30 minuten in een op 220° voorverwarmde oven, maar draai de temperatuur terug tot 200° na 10 minuten. Draai om en bak de andere kant nog 10 minuten.
Haal het brood uit de oven en laat afkoelen op een rooster (dan wordt het stevig) of eet er direct al (heel wat) van. Smakelijk!

Recept: sodaspeltbrood

 Toegegeven: het is niet het mooiste brood dat ik heb gebakken, maar het is wel snel en gemakkelijk en lekker, al moet ik zeggen dat er door het gebruik van natriumbicarbonaat een apart smaakje aan je brood zit. Niet vies ofzo, maar apart. Het voordeel van dit brood is dat het in minder dan een uur klaar is, voor als je haast hebt en snel wilt genieten van een broodje. Het recept is supersimpel, in plaats van gist gebruik ik gewoon natriumbicarbonaat en voor de rest blijft alles hetzelfde.

Ingrediënten
- 500g volkoren speltmeel
- 1 el natriumbicarbonaat (ongeveer 9g)
- sap van 1 citroen
- 300g water

                                   Werkwijze
Meng alle ingrediënten en kneed tot een zacht deeg. Stort in een ingevet bakblik of op een met bakpapier bekleden ovenplaat. Bak 40 - 45 minuten in een op 200° voorverwarmde oven. Smakelijk!

Serveer bijvoorbeeld met oven geroosterde courgette: snijd een courgette in dunne repen, besprenkel met olijfolie en zet 20 minuten in een op 180° voorverwarmde oven. Garneer met kerstomaatjes.

Synergie brood

Vandaag kwam ik tot de ontdekking dat er een synergie brood gekocht was. Vermoedelijk voor mij, maar na wat opzoekwerk kwam ik tot de ontdekking dat ik er geen hap van zal nemen. Er zitten namelijk emulgatoren in! Hierbij heb ik het alleen over de Original, de chiazaden variant bevat er geen, voor zover ik kan lezen op de website. En misschien zijn emulgatoren niet schadelijk voor onze gezondheid, maar ik ben van mening dat we ze niet nodig hebben om een mooi brood te bakken dat lekker smaakt, want ik heb al genoeg broden gegeten zonder. De synergie sandwiches bevatten zelfs dextrose, en dat van iemand die naar eigen  woorden zegt dat ze op zoek was naar een brood zonder toegevoegde suikers! Haar intentie zal vast wel goed zijn geweest, maar jammer dat de uitwerking niet 100% is. Ik blijf toch maar bij Allinsonbrood, roggebrood, emmerlingerbrood en essenenbrood, en natuurlijk heerlijk zelfgebakken brood.

Brood uit de supermarkt

Zoals ik al eerder schreef, is de aankoop van een brood niet zo gemakkelijk als het lijkt. Althans, als je bewust met je gezondheid bezig bent. Anders kun je gewoon in de supermarkt of bij de bakker binnenlopen en hetgeen vragen dat er het lekkerst uitziet. Maar schijn bedriegt. Brood bevat tegenwoordig een hele rits van ongewenste toevoegingen, van tarwebloem in een volkorenbrood tot allerlei emulgatoren. Daarom alleen al raad ik je aan ofwel zelf brood te bakken, ofwel je brood in een natuurvoedingswinkel of de supermarkt te halen. Liefst NIET bij de bakker. Tenzij je die van jou heel erg vertrouwt, want als zelfs biologische bakkerijen E-nummers gebruiken (De Trog), dan durf ik niet meer een brood te kopen waar je de ingrediëntenlijst niet te zien krijgt. Daarom raad ik ook voorverpakt brood aan, zodat je altijd een zicht hebt op wat er precies in je brood zit.
De broodsoorten die je in de supermarkt kunt kopen met een gerust hart:
- roggebrood, bij voorkeur Pumpernickel, hieraan is sowieso niks toegevoegd

- als je de mogelijkheid hebt naar een AH te gaan: Allinson brood

- Biaform brood (de blauwe verpakking) of Agrison brood (bijna identiek dezelfde ingrediëntenlijst, allebei van Patroba)

Welk brood is het beste?

Het is een omstreden voedingsmiddel: brood. De ene zegt dat het ontzettend slecht voor je is en de ander beweert dat je niet zonder kunt. De ene dag was brood nog een duivels product dat ervoor zou zorgen dat je dik werd, de andere dag was het iets waardevols voor vele voedingsstoffen zoals jodium en vitamine B.
Maar wat is nou de waarheid over brood? Ik wou dat ik het wist. Uren heb ik doorgebracht met Googlen naar het antwoord, maar helaas. Het viel niet uit de hemel neer.
Daarom heb ik zelf mijn conclusies getrokken. Grofweg kun je brood onderverdelen in drie soorten: volkoren, wit en bruin. Volkoren wil zeggen dat de hele graankorrel is gebruikt en is dus altijd het beste. Ook termen als 'voltarwe', 'volrogge' of 'volspelt' willen zeggen dat het VOLkoren is. Die kun je allemaal gerust eten. Dan wit brood. Lijkt me vrij vanzelfsprekend. Hoewel wit brood en volkoren brood in wezen niet zoveel verschillen qua voedingswaarde, bevat volkorenbrood aanzienlijk meer vezels. Maar niet alleen de vezels zijn het probleem. Wit brood wordt gemaakt van bloem, waarbij de kiem helemaal verwijderd is. Zo min mogelijk eten dus. Ik heb niets tegen het eten van brood, sterker nog, ik denk niet dat ik zonder zou kunnen! Maar ik eet NOOIT wit brood. Wit brood is de duivel.
Bruin brood zit ertussenin. Het bevat een deel van de zemels, maar is toch minder goed en ik eet ook geen bruin brood, slechts sporadisch als ik niet anders kan bijvoorbeeld op vakantie. En dan nog, neem ik vaak zelf brood mee zodat ik bij gebrek aan volkoren mijn eigen brood kan eten.

Dit zijn de 'klassieke' broden. Minder bekende - en gezondere - broden zijn o.a. roggebrood: dit is een Hollandse of Duitse specialiteit en is plat en lichtjes zoet, doordat er vaak een of andere stroop aan is toegevoegd. Het is ook redelijk zout maar rijk aan vezels (zo'n 10g per 100g). Hiervan heb je ook een speciale variant, namelijk pumpernickel. Dit is de beste soort roggebrood, omdat het altijd 100% zonder suiker of andere toegevoegde stoffen is!
Roggebrood heeft een aparte smaak, anders dan je van 'gewoon' brood gewend bent, dus proef eerst eens voor je massaal inslaat. De smaak went overigens wel, want de eerste keer dat ik Fries roggebrood at, jak!

Behalve roggebrood dat je gewoon in de supermarkt kunt krijgen, zijn er ook vele soorten brood met oergranen. Denk maar aan spelt, mengelingen met boekweit, haver of teff en emmer.
Deze broden worden gewoonlijk enkel in biologische winkels verkocht, alhoewel veel supermarkten nu ook biologisch brood verkopen, maar dat is nog niets vergeleken met het gigantische aanbod in de natuurwinkel. Deze broden zijn gezonder omdat er in biologische producten sowieso minder toegevoegde stoffen aanwezig moeten zijn, en omdat oergranen veel minder kans lopen op genetische manipulatie doorheen de jaren.

Dan is er nog een derde categorie, dat onrechtstreeks verbonden is met het tweede: zuurdesembrood. Het is misschien niet zo bekend, maar granen (en peulvruchten en noten) bevatten fytinezuur. Dit zuur heeft als eigenschap dat het bepaalde mineralen aan zich kan binden, wat leidt tot praktisch geen opname van die voedingsstoffen. Behoorlijk triest, als je het mij vraagt. Een oplossing hiervoor kan zijn om speltbrood te eten, dat tot 40% minder fytinezuur bevat dan tarwe, maar een nog betere oplossing is zuurdesembrood te eten. Door de vorming van zuurdesem verdwijnt het grootste gedeelte van dat fytinezuur op de een of andere manier, en krijg je vrije toegang tot je essentiele mineralen. Zuurdesembrood is doorgaans (de naam zegt het zelf) wat zuurder dan gewoon brood, maar het heeft ook een stevigere structuur en is minder lucht. Bovendien ontwikkelt het in de loop der tijd meer smaak, integendeel tot die gewone broden. Het wordt dus niet zo gauw oud.

Een laatste gezond soort brood is essenen- of kiembrood. Dit brood wordt gemaakt van gekiemde granen, in de oorspronkelijke variant met tarwe maar er zijn ook al rogge en speltvarianten op de markt, met of zonder toevoegsels zoals gember, lijnzaad of rozijnen. Deze categorie is misschien het gezondste van allemaal. Door het kiemen verdwijnt het schadelijke fytinezuur ook, bovendien wordt het zetmeel van de granen omgezet in licht verteerbare suikers. Er wordt gezegd dat kiemen de grootste levenskracht bevatten, en dat zou dan ook voor dit soort brood gelden. Helaas is het ook het duurste: bijna 3 euro voor een brood van 400g. Spaarzaam eten dus. Het smaakt ook niet zoals brood, maar heeft een licht zoete smaak, een beetje als peperkoek/ontbijtkoek. Er zullen mensen zijn die dit niet lusten en dat is geen probleem, maar probeer in ieder geval gezonder brood te eten dan je nu doet, of helemaal geen brood.
Essenenbrood is zeer lang houdbaar, en getoast is het ook prima als tussendoortje. Enkel in natuurvoedingswinkels te koop.

Zo, hopelijk heb ik jullie iets bijgeleerd over verschillende soorten brood. Het was niet de bedoeling mensen af te schrikken nog brood te eten, helemaal niet. Zoals ik al zei, ik zou niet zonder kunnen. Ik heb ooit tot 14 sneetjes op een dag gegeten, hoewel het tegenwoordig eerder 6-8 sneetjes op een dag zijn :) Maar ik blijf ervan genieten. Ik heb ook wel een paar broodloze dagen gehad met alleen knackebrod, muesli en granen als ontbijt en lunch, en dat beviel ook wel prima, maar ik merk dat zodra ik terug brood eet het toch te lekker is. Hm, nu ik dit zo typ, denk ik dat ik misschien een koolhydratenverslaving heb. Ben al trots dat ik het brood eten zo heb afgebouwd, maar er is nog werk aan de winkel. Ik hoop dat ik op een dag ook 100% kan genieten van mijn brood zonder me er druk om te maken dat ik nog 'moet' eten, want als ik brood eet wil ik minstens 6 sneetjes eten. Heel erg krom, ik weet het...

De kunst van het brood bakken

Het is iets meer dan een jaar geleden sinds ik begon met mijn eigen brood te bakken, en gaanderweg ben ik er steeds handiger in geworden. Niet slecht voor een 16-jarige puber he :-)
Het begon met kant-en-klare mixen van de Lidl, ze hebben er een hele goede van volkoren rogge & tarwemeel! Maar na een tijdje had ik er genoeg van, van dat citroenzuur en conserveringsmiddel. Het gezonde eten is ook niet in een-twee-drie begonnen, maar het is gegroeid. Eerst lette ik alleen op kcal, dan op suikers en vetten etc. Op een bepaald moment wilde ik zo min mogelijk toevoegingen in mijn eten, dus die broodbakmixen mochten ook de prullenbak in, zeker toen onze buurvrouw me er netjes op wees dat brood uit de oven zoveel lekkerder is dan brood uit een broodbakmachine.
Eerst liet ik de broodbakmachine nog het deeg kneden, maar daar was mama niet zo blij mee, dat plakkerige spul. Dus toen was het zelf kneden geblazen. In het begin trok het echt op niets, maar ondertussen kan ik zeggen dat ik aardig kan kneden. Dit hangt echter ook van je meel af: spelt plakt veel meer en rogge is zeer zwaar en moeilijk te kneden. Ik geef dus nog steeds de voorkeur aan tarwe bij het bakken.
En dan natuurlijk het rijzen. Exacte tijden waren ver te zoeken, en ik gebruikte gedroogd gist van dr. Oetker. Nou ik kan zeggen dat dat echt op niets trekt! Die broden waren eerder plat dan gerezen en het maakte niet uit of het zakje een jaar oud was of net gekocht. Vervolgens probeerde ik het met kant-en-klaar zuurdesem van de natuurwinkel. Al een stuk beter, maar toch niet echt luchtig genoeg (met luchtig bedoel ik niet zo plat als gewoon water en meel, want ik houd niet van sponzig brood). En uiteindelijk ontdekte ik dat het beste resultaat met verse gist van het Natuurhuis is. Wat houd ik van die winkel! En het is ook nog eens biologisch, twee vliegen in een klap.
Een aantal keer heb ik geprobeerd mijn eigen zuurdesem te maken, maar dat mislukte meer dan dat het sloeg. Tot ik deze werkwijze vond. Nog altijd niet iedere keer het van het, maar het bubbelt en bruist!

Waarom maak ik zo graag zelf brood?
Ten eerste natuurlijk omdat ik zo zelf kan bepalen wat erin gaat, en vaak zijn dit uitsluitend biologische producten. Ik vertrouw de bakkers niet omdat er geen ingredientenlijst op staat, en in supermarkten ben ik altijd bang dat er kruimels van "slecht" brood op dat van mij terechtkomen... Maar ook omdat het superlekker is, die heerlijke geur van vers brood! Om nog maar te zwijgen van de smaaksensatie als het nog warm in je mond terechtkomt. Er is niets lekkerder, en vroeger at ik dan regelmatig een half brood op.

Hoe maak je dan brood?
Veel mensen dat het ingewikkeld is, maar eigenlijk is het best simpel.
Het basisrecept voor een brood van 800g:
  - 500g bloem, liefst volgraanmeel
  - 300g water
  - 7g gedroogde gist, 14 a 21g verse gist of 125 a 250g zuurdesem

Na het kneden

Vaak wordt er ook nog 10g zout en 10g vetstof gebruikt, wat best goed is. Maar suiker zou ik afraden! En zelf gebruik ik geen zout of boter/olie. Als je dat ook niet meer wilt, wees je ervan bewust dat de eerste zoutloze boterham ontzettend vies zal zijn, maar de smaak went snel en op den duur is het even lekker! Ik eet natuurlijk niet altijd zelfgebakken brood, soms van de bakker, supermarkt (pumpernickelbrood, zonder rotzooi) of de natuurwinkel.

Werkwijze
Doe de meel en het rijsmiddel in een kom die groot genoeg is (als je zout en olie toevoegt, doe dat er dan ook bij maar zout mag niet met gist in aanraking komen!) en voeg er beetje bij beetje het water bij. Kneed tot een soepel deeg en laat rusten met een theedoek erover.

Laat rijzen: zo'n halfuur tot drie kwartier of 1 a 2 uur als je zuurdesem gebruikt.

Sla de lucht eruit en vorm het brood.

Laat dan rijzen op de bakplaat, weer dezelfde tijd. Verwarm de oven voor op 250 graden. Steek het brood erin, doe nog een ovenbestendige schaal met koud water op de bodem: dit creeert stoom en zorgt voor een mooie korst. Je kunt ook gewoon de buitenkant van het brood met een plantenspuit besproeien.
Na een kwartier verlaag je de temperatuur naar 200 graden. Laat dan nog een kwartier tot een halfuur bakken, houd het zelf een beetje in het oog. Je brood is klaar als het hard is en als het hol klinkt als je op de onderkant klopt. Laat afkoelen op een rooster, anders zal de onderkant slap worden.

Smakelijk!

Ziet het er niet heerlijk uit? :) Om zoiets te verkrijgen, kerf je met een aardappelmesje enkele lijnen erin vooooor het bakken.
Dit is een brood van 500g volkoren tarwemeel, 125g roggezuurdesem en 310g water, met een voorrijs van 2 uur en een narijs van 2.5 uur. Ik zal smullen morgenochtend.